Sinds woensdagavond 2 januari heeft Hasselt een nieuwe bestuursploeg met 8 schepenen onder leiding van de nieuwe burgemeester Steven Vandeput (N-VA). Bijna de helft van de 41 gemeenteraadsleden zijn nieuwkomers in de Hasseltse politiek. We telden liefst negentien nieuwkomers. Slechts twee schepenen ‘overleefden’ de lokale verkiezingen van 14 oktober vorig jaar: Habib El Ouakili en Joost Venken (beide van RoodGroen+). De twee publieksruimten in de raadzaal van de Kezerreme waren net groot genoeg voor de vele mensen die opdaagden.
Meerdere bekende en vertrouwde gezichten verdwenen van het toneel. Nadja Vananroye (CD&V) en Rob Beenders (sp.a) meldden zich af sinds de verkiezingsdag. Dik anderhalf jaar geleden was Hilde Claes (sp.a) al verdwenen uit de vorige bestuursploeg na de gekende en gelijknamige affaire waar uiteindelijk niemand echt schuldig bleek. En twee maanden voor de verkiezingen trok ook Valerie Del Re (sp.a) de deur achter zich dicht voor een nieuwe uitdaging bij Greenpeace. Verder zijn onder andere Brigitta Grosemans, Frank Vandenhoudt, Christa Tuch, Hubert Lenssen, Jean Lambrecks, Michiel Liefsoens, Eric Jorissen, Kristel Vanquaethoven en Frank Keunen er niet meer bij de komende zes jaar. Gaan al die nieuwe gezichten leiden tot nieuwe politiek?
De installatievergadering zelf is in feite een technische zaak waarvan het verloop wettelijk is voorgeschreven. In handen van de uittredende voorzitter van de gemeenteraad en de pas benoemde nieuwe burgemeester leggen alle aanwezige gemeenteraadsleden de eed van trouw af. Koen Deconinck, de Hasseltse stadsdirecteur, is daar eveneens bij aanwezig. De installatie van het schepencollege en de raad voor maatschappelijk welzijn gebeurt in één beweging. Guido Fissette (N-VA) neemt de rol van voorzitter van de gemeenteraad over van Carlo Gysens (onafhankelijk, RoodGroen+). Alle gemeenteraadsleden zijn automatisch lid van de raad voor maatschappelijk welzijn.
Enkel de grappige foto-poses voor de aanwezige pers en familie leveren af en toe een glimlach op. Verder zagen we bekend Open VLD-gezicht Patrick Dewael die trots toekeek hoe zijn zoon Frank één van de schepenzitjes mocht innemen. Af en toe moest er iemand spieken naar de juiste formulering van de eed of vergat iemand om één van die woorden uit te spreken. En verder waren er de gebruikelijke varianten op de recht omhooggehouden hand of eed-vingers, zoals een trots V-gebaar. Maar voor het overige is saai nog de beste omschrijving voor de hele avond.
Michel Froidmont (sp.a), de oudste van alle leden. © Boumediene Belbachir 
Kim De Witte (PVDA), welkom… © Boumediene Belbachir 
Hans Similon (Open VLD), de meest gespreide vingers © Boumediene Belbachir 
Maryam Jamshid (CD&V), de jongste… © Boumediene Belbachir 
Peter Liefsoens (CD&V), de origineelste © Boumediene Belbachir
Het nieuwe schepencollege
Binnen de nieuwe bestuurscoalitie van N-VA, Open VLD en RoodGroen+ werden de bevoegdheden van het nieuwe schepencollege als volgt verdeeld:
© Boumediene Belbachir
Burgemeester: Steven Vandeput (N-VA) – Algemeen beleid, communicatie, personeel & HR, interne audit, veiligheid, stadspromotie en slimme stad.
Eerste schepen: Marc Schepers (RoodGroen+) – Mobiliteit, parkeren, circulatie, taxi’s, stedenbouw en ruimtelijke planning, woonontwikkeling, grondbeleid, markten en foren.
Tweede schepen: Lies Jans (N-VA) – Ontmoetingscentra, gezinsvormen & doelgroepen, preventie & veiligheid, kerkfabrieken, gelijke kansen & inburgering, toegankelijkheid, sociaal woonbeleid, betrokkenheid & burgerparticipatie, wijkbudgetten & wijkgericht werken, zorg.
Derde schepen: Habib El Ouakili (RoodGroen+) – Sport, jeugd, studentenzaken, onderwijs, bibliotheek, evenementen, gezinsondersteuning, huis van het kind, opvoedingswinkel, kinderopvang.
Vierde schepen: Laurence Libert (Open VLD) – Reinheid & afvalbeleid, monumentenzorg, openbare werken & groenonderhoud, gebouwen.
Vijfde schepen: Rik Dehollogne (N-VA) – Economie, centrummanagement, tewerkstelling & arbeidsmarkt, landbouw, toerisme.
Zesde schepen: Joske Dexters (N-VA) – Ombudsdienst, burgerlijke stand, bevolking. Zij zal deze schepenfuncties uitoefenen tot en met einde 2021. Vanaf 2022 neemt Derya Erdogan (RoodGroen+) deze taken over tot het einde van de bestuursperiode. Dit werd vooraf overeengekomen tussen de bestuurspartijen.
Zevende schepen: Frank Dewael (Open VLD) – Begroting, administratie, ICT & digitalisering, juridische zaken, stadsarchief, interne service & logistiek, organisatieontwikkeling & dienstverleningsvernieuwing.
Voorzitter Bijzonder Comité Sociale Dienst met extra bevoegdheden (achtste schepen): Joost Venken (RoodGroen+) – Milieu & klimaat, energie & energiebedrijf, circulaire economie, korte-keten & fairtrade, duurzame stad, ontwikkelingssamenwerking, dierenwelzijn, parken & groen, cultuur, kunst & erfgoed, domein Kiewit en welzijn.
Vrouwen en plaatsvervangers
Als we de aanwezigheid van vrouwen in de gemeenteraad bekijken, stellen we vast dat Hasselt blijft steken op het Vlaamse gemiddelde van de verkiezingen van 2012, zoals dat in cijfers werd vastgesteld door het Instituut voor de gelijkheid van vrouwen en mannen. Vijftien van de 41 zittende raadsleden, of omgerekend 36,5 procent van de Hasseltse verkozenen zijn vrouwen. Nochtans steeg dat gemiddelde bij de laatste verkiezingen tot 38,4 procent. Vooral bij Vlaams Belang en bij CD&V lijkt lokale politiek een mannenzaak. De eerste partij stuurt een volledig mannelijke ploeg het veld in (drie mannen op drie zittende raadsleden). Bij CD&V zijn slechts twee van de negen zittende leden vrouwen. N-VA is dan weer heel erg vrouwelijk: zeven vrouwen en vier mannen in totaal, en telkens twee mannen en twee vrouwen op de schepenbank. RoodGroen+ strandt op vijf mannen en vier vrouwen. Open VLD doet het met één vrouw en drie mannen, en PVDA tenslotte met één man en één vrouw.
Vijf verkozenen staan hun veroverde plek meteen af aan hun opvolgers. Zo komt Pina Akbas (N-VA) in de plaats van Kenny Bloemen. Jan Wouters (N-VA) is de nieuwe kabinetschef van burgemeester Vandeput en staat daarom zijn plaats af aan Sven Boeckx. Dietrich Vandereyken versterkt de Vlaams Belang-fractie in de plaats van José Claes. Rob Beenders (sp.a) zette nog niet zolang geleden zijn gezondheid voor zijn politieke ambities. Hij wordt vervangen door Carlo Gysens (onafhankelijk, RoodGroen+). En tenslotte is er nog Nadja Vananroye (CD&V), de vorige burgemeester, die directeur wordt van het Witgele Kruis Limburg. Ze zegt de politiek vaarwel en keert terug naar het domein waar ze zich het best in voelt, namelijk de gezondheidssector. Zij laat met Hasselt Zorgstad alleszins een heel mooi idee achter. Maryam Jamshid zal Vananroye vervangen.
Woensdagvoormiddag kwamen we toevallig een heel ontspannen Nadja Vananroye tegen aan ’t Scheep. Zij was nog enkele papieren gaan ondertekenen en haar toegangsbadge gaan inleveren, vertelde ze. De lanyard met bijhorende badgehouder en de verkiezingsklappen mag ze bewaren als souvenirs. Maar ze heeft wel enorm veel goesting in haar nieuwe uitdaging, benadrukte ze opnieuw. En eerlijk is eerlijk: wie haar kent, weet dat ze dat goed gaat doen.
Alert blijven
Het was alleszins raar om zoveel bekende CD&V-gezichten niet te zien opstaan en een positie in te nemen in de schepenbanken. De partij mag zich de komende zes jaar oppositiepartij noemen, en dat zal toch wel even wennen worden. Maar dat brengt ons meteen bij die andere uitdaging die het nieuwe bestuur voor zich heeft. De ploeg van Steven Vandeput zal immers zowel langs links, langs rechts als in het centrum op haar tellen moeten passen. De meerderheid mag dan met 27 tegen 14 zetels comfortabel lijken, toch is een abonnement op HassAlert misschien raadzaam.
Want met de twee PVDA-gemeenteraadsleden die voor het eerst zetelen, mag iedereen er zeker van zijn dat de linkerhelft van de bestuursploeg – de coalitie RoodGroen+ met sp.a en Groen – alert moet blijven voor toegevingen aan rechts. PVDA gaat felle oppositie voeren, beloofde Kim De Witte meteen. De partij begroef intussen ook al symbolisch het politiek fatsoen. De drie Vlaams Belangers gaan hetzelfde doen om de rechterflank van vooral N-VA scherp te houden en niet te soft te laten worden. Grappig wel dat deze twee partijen naast elkaar zitten in de raadszaal, en gelukkig kort bij de perstafel. In het centrum tenslotte loert een gepikeerde maar enorm gemotiveerde oranje verzetsgroep met een niet te onderschatten netwerk.
Bovendien zijn er de talloze burgers – in een heel recent verleden nog kiezers genoemd – die de onverwachte samenwerking tussen politieke tegenpolen als verraad aan hun stem en hun overtuiging blijven zien. De slaapstad zou de komende jaren politiek dus wel eens iets actiever kunnen worden, ondanks het gemoedelijke ‘allemaal-vriendjes’-sfeertje dat binnen de nieuwe bestuursploeg heerst sinds de naar eigen zeggen geslaagde teambuilding-dagen.
Bestuursakkoord met drie prioriteiten
Het bestuursakkoord wordt intussen gefinaliseerd, laat de kabinetschef van Steven Vandeput ons weten. Over de inhoud wil nog niemand spreken, maar we hoorden de afgelopen weken in de wandelgangen wel verschillende meningen over de stand van zaken. Volgens de een is het enkel nog een kwestie van details in te vullen, volgens een ander liggen er toch nog flinke stapels op tafel waar men doorheen moet. Op 29 januari aanstaande zal iedereen het in elk geval gaan weten, want traditioneel stelt de nieuwe ploeg dan het zesjarige werkplan voor tijdens de eerste échte gemeenteraad.
Drie grote prioriteiten schuift het nieuwe bestuur alleszins naar voren. Ten eerste komt er slimme en duurzame mobiliteit. “Hasselt heeft dé schaal om te fietsen. We verhogen de investeringen in fiets – en wandelpaden. We maken ons stadscentrum op een duurzame manier bereikbaar door optimaal in te zetten op goed uitgeruste Park & Ride-parkings en slimme en duurzame vervoersmiddelen richting het centrum”, aldus kabinetschef Jan Wouters.
De hervormingen bij De Lijn omtrent basisbereikbaarheid en de indeling van Vlaanderen in mobiliteitsregio’s zal steden in de toekomst toelaten om hun lokale mobiliteit beter te organiseren. Zeker N-VA zal deze kansen volop willen grijpen, want ‘hun’ Vlaams minister Ben Weyts zorgde voor de exit van de Stevaert-doctrine over basismobiliteit en de introductie van basisbereikbaarheid. Toch sprak ook de vorige schepen van mobiliteit, El Ouakili, op het einde van 2018 al dat het deze richting uit zou moeten gaan.
De reorganisatie van de stadslijnen stuitte op nogal wat kritiek. Sluit deze bestuursperiode dus zeker geen ingrijpende correcties of misschien zelfs een volledig nieuwe versie 3.0 uit. De mobiliteitsproblemen rond Hasselt zijn een gekend en fel bekritiseerd fenomeen. Oplossingen laten dus best geen zes jaar op zich wachten. En neen, we gaan hier niet over Spartacus beginnen.
Ten tweede moet Hasselt opnieuw “dé referentiestad van Limburg, Vlaanderen en de Euregio” worden”, schrijft Wouters verder. “We voeren een ‘smart city’-toets in, in alle beleidsdomeinen. Geen losse projecten maar een geïntegreerd en slim beleid is een win-win-situatie voor de stad, onze ondernemers en onze bezoekers.” Met andere woorden, ‘Hasselt heeft het’ waarmaken en het achtervoegsel ‘niet’ doen verdwijnen. Het logo is betaald, nu de rest nog.
Tenslotte streeft het bestuur een “grootse stad op mensenmaat” na. “Hasselt groeit en dat is een goede zaak”, schrijft Wouters hierover. “Maar die groei moeten we wel dringend in handen nemen. We drukken op de pauzeknop voor bepaalde planningsprocessen en werken een duidelijke visie uit rond verstedelijking. De Hasselaar moet zich terug herkennen in zijn stad en moet gehoord worden.”
Eigenlijk gaat het op korte termijn over de ruime stadsvernieuwing rond de kanaalkom, waarbij de Ruimtelijke Uitvoeringsplannen nog maar een half jaar geleden verbeterd werden ten opzichte van de originele versies. Tenminste, dat zeggen de studiebureaus die daar jaren tijd, energie en kennis in staken. Er moet inderdaad beter overleg komen met de achterliggende woonwijken omtrent woonkwaliteit en mobiliteit. En er zijn inderdaad details waarover men beter met omwonenden overlegt. Maar is men gewoon van plan om het principe van Godsheide tijdens die pauze van een paar maanden versneld toe te passen? Participatie is een tijdrovend proces, voor wie dat nog niet zou beseffen.
Woonloket
Naast de drie bovenstaande prioriteiten valt in de toegestuurde informatie van de kabinetschef één term op die verschillende keren gebruikt wordt: het woonloket. We ontdekken echter weinig nieuws hierover.
Bij deze dienst kan je nu namelijk al terecht met vragen omtrent energieverbruik of advies over het veranderen van leverancier, informatie over premies of collectieve renovatie van appartementsgebouwen, juridische vragen over wonen en sociale woningen, kwaliteitscontroles van woningen op vraag van eigenaars of huurders, studentenkamers, cohousing of anders wonen. Al die zaken worden opnieuw keurig opgesomd.
Marc Schepers, de bevoegde schepen, zal moeten zorgen dat hij een goed totaalbeeld behoudt van de kwaliteit van de Hasseltse woningen. Hij krijgt als raad om frequent te overleggen met Lies Jans op die punten waar hun bevoegdheden overlappen. Dat overleg moet ervoor zorgen dat alles wat beiden beslissen, in overeenstemming blijft met een grotere visie op wonen. Maar welke?
Schepers mag volgens het document alvast drie dingen doen: ten eerste “de lead nemen om een totaalplan op te stellen waardoor elk bouwproject op een objectieve manier kan beoordeeld worden.” Verder wordt hij aangespoord om “een visie te ontwikkelen over studentenkamers in overleg met de hogescholen en de universiteit”. En tenslotte is betaalbaar wonen een van zijn prioriteiten. Dit probleem is gekend, groot en hoogdringend in Hasselt. Marc Schepers krijgt nu dus de eer om hiervoor een coherent plan op tafel te leggen. ‘Stad met een ander plan’ misschien?
Het nieuwe bestuur denkt concreet dat bouwverordeningen een ideaal instrument zullen zijn, en ook dat de heractivering van een bestaand puntensysteem betaalbaar wonen op eigen kavels mogelijk kan maken. Tenminste, als die gronden nog ergens te vinden zijn.
In het verleden suggereerde de vorige schepen bevoegd voor wonen, Kevin Schouterden (sp.a), dat de oprichting van een rollend fonds nuttig kan zijn om op relatief korte termijn terreinen te verwerven en daarop betaalbare woningen te realiseren. Beide zouden daarbij volledig in bezit van de stad blijven zodat een langetermijnregie mogelijk wordt. Of Schepers hier ook aan denkt, is op dit ogenblik nog niet duidelijk. Hij is een partijgenoot van Schouterden, dus de kans bestaat wel.
Alleszins zijn dergelijke ideeën geen opzienbarende vernieuwingen, want in andere steden werken die principes al met succes. De nieuwe schepen zou in theorie dus vrij gemakkelijk kunnen rondkijken bij steden zoals Leuven en dan ‘knippen en plakken’ om snel een werkbare Hasseltse variant te creëren. Het moeten niet altijd originele initiatieven zijn, zoals die (mislukte) theorie omtrent een leeftijdsgebonden woontoren.
Links en rechts verdelen sociale en zorgbevoegdheden
Het woonwagenterrein, de opvang voor dak- en thuislozen en het voorzien van transit- en noodwoningen krijgen een plek in de dossierkasten van Lies Jans. Zij zal verder ook bemiddelen bij de Vlaamse overheid om een maximum aan Vlaamse budgetten hiervoor naar Hasselt te halen, lezen we. Nog tot de komende Vlaamse verkiezingen van mei 2019 zal dat misschien iets gemakkelijker zijn, aangezien bevoegd Vlaams minister en partijgenote Liesbeth Homans deze centen verdeelt. Het voordeel van een telefoonnummer onder de snelkiezer.
Tijdens de voorbije bestuursperiode leverde dat regelmatige discussies op tussen Nadja Vananroye – toen ze nog OCMW-voorzitster was – en de N-VA-fractie als lokale oppositiepartij met de Vlaamse en (toen) federale touwtjes in handen. De commentaar van Vananroye luidde steevast: “Hasselt moet meer geld hiervoor uitgeven, want de hogere niveaus schuiven alles op de steden af. Meer Vlaamse middelen zijn nodig. Regel dat gewoon.”
Gaat Vlaanderen nu spontaan guller worden, omdat Steven Vandeput de algemene N-VA-voorzitter blij maakte door zijn verkiezingsoverwinning in Hasselt? Blijft de nationale trend bestaan om meer hulpzoekende mensen in België toe te laten zodat er minder in de steden terechtkomen? Ook een manier om de lokale uitgaven te beperken. Of gaat de lokale N-VA plots de heel sociale toer op om de bestuurspartners tegemoet te komen en zorgt ze voor een spreidstand binnen de eigen partij, waarbij de lokale houding sterk afwijkt van de Vlaamse of de federale?
Lies Jans zal zich verder bezig houden met o.a. diversiteit, gelijke kansen, personen met een beperking, universal design, gender- en anti-discriminatiebeleid, integratie, inburgering, lokale opvanginitiatieven, (de)radicalisering, het taalbeleid, vrijwilligerswerking, senioren- en mantelzorg, alleenstaanden en eenoudergezinnen, gezondheidspreventie rond o.a. tabak, alcohol en drugs, suïcidepreventie, eenzaamheid in het algemeen -dus niet alleen met een focus op ouderen-, het ziekenhuis en het revalidatiecentrum. En dat allemaal naast haar taken in het Vlaams parlement. Hoe gemakkelijk zal het worden om een afspraak te maken met de schepen van de Hasselaren?
Binnen het domein van Welzijn en Zorg zijn er eveneens afspraken gemaakt omtrent enkele bevoegdheden van Lies Jans die raken aan bevoegdheden van Joost Venken. Die laatste zal als schepen van Welzijn zorgen voor individuele steundossiers, sociale voordelen, armoedebeleid, beleid met onderbescherming, lokaal cliëntoverleg, de lokale adviescommissie over afsluiting van elektriciteit, gas en water, het activeringsbeleid, de sociale werkplaatsen, schuldbemiddeling, het lokaal sociaal beleid, sociale bemiddeling, de algemene en eerstelijnshulpverlening – waarbij er een nieuw geïntegreerd en breed onthaal zal worden nagestreefd -, crisishulp, psychosociale hulp, straathoekwerk en jongerenwelzijn.
Een interessant zinnetje in de informatie die we ontvingen, is het volgende: “Preventie is een transversaal beleid (health is in all policies)”. Met andere woorden, zorg voor anderen gebeurt op zoveel verschillende manieren en stroomt doorheen tal van aparte bevoegdheden. Is dat niet de kerngedachte van ‘Hasselt Zorgstad’, het initiatief dat de vorige burgemeester op de rails zette – dat samenwerking en bundeling van krachten meer en betere resultaten oplevert dan paraplu’s opentrekken? Moeten we het benadrukken van dit zinnetje in het document daarom zien als een tegemoetkoming aan links en het centrum, of eerder als een boekhoudkundige insteek die op de beschikbare budgetten mikt?
Bovenstaande is zowat de enige informatie die tot nog toe naar buiten werd gebracht en beperkt blijft tot de domeinen wonen, sociaal wonen, welzijn en zorg. Hou het voorlopig erbij dat het erop lijkt dat de diverse nieuwe schepenen aangespoord worden om intensief (intensiever?) samen te werken rond hogere visies en overlappende domeinen.
Het bovenstaande geeft in elk geval een beeld van de hoeveelheid aan werkpunten die binnen het grotere bestuursakkoord moeten uitgewerkt worden en de manier waarop er naar die dwarse verbindingen en overlappingen gekeken wordt. Een stad ter grootte van Hasselt heeft nu eenmaal problemen die iets complexer van aard zijn en waarvoor geen simpele oplossingen bestaan, ondanks hetgeen tijdens de aanloop naar de voorbije verkiezingen misschien hier of daar gesuggereerd werd. De interpretatie omtrent veel werk te doen versus details invullen om tot het bestuursakkoord te komen wordt hiermee misschien ook beter gekaderd.
Een lokale Jan Peumans?
Als het aan de nieuwe voorzitter van de gemeenteraad, Guido Fissette, ligt, mag er gerust elk jaar één raadszitting in het Hasselts dialect komen vanaf 2020, tenminste als daar voldoende draagvlak voor bestaat. Fissette belooft alleszins om niet alleen zijn Hèssels het komende jaar nog bij te schaven, maar ook om “correct en objectief zijn rol te vervullen ondanks zijn partijvoorkeur”. Hij ziet zich niet als “de Jan Peumans van Hasselt” (voorzitter van Vlaams parlement en partijgenoot) – eerder omgekeerd -, maar of diens stijl te evenaren is?
Bovendien maakte Fissette woensdagavond een andere opmerking tijdens zijn maiden speech die bijna ongemerkt voorbij ging. Hij gaf een goede tip aan alle nieuwkomers – een excuus eigenlijk als verklaring wanneer iemand laat zou thuiskomen van een gemeenteraad. Fissette sprak daarbij lachend over “interessantere vergaderingen na de gemeenteraad”.
Een goed glas hoort zeker thuis in de lokale politiek. Maar er bestaat ook nog zoiets als een typisch Vlaamse traditie, namelijk die waarbij er meer buiten een officiële vergadering geregeld wordt dan op het ogenblik dat iedereen zijn zegje mag doen en men dan samen afspraken maakt. Was dat in een niet zo lang verleden eigenlijk niet één van de punten waar de voormalige grootste oppositiepartij, die het nu voor het zeggen heeft, zo graag en zo vaak op hamerde?
De nieuwe kapitein
Tot slot ook nog dit weetje over de nieuwe burgervader Steven Vandeput. Aan HBVL vertelde hij dat zeilen één van zijn grote hobby’s is en dat hij ervan droomt om ooit de wereld rond te zeilen. Aan die passie voor schepen en water hangen wij graag een ander fait divers op, eentje dat min of meer tussen de mazen van het persnet glipte.
Helemaal aan het einde van zijn periode als minister van Defensie kondigde Vandeput immers nog iets aan dat ook met bootjes te maken had. Op 6 november jl. maakte hij samen met staatssecretaris van Wetenschapsbeleid Zuhal Demir bekend dat het onderzoeksschip Belgica eind 2020 een vervanger zal krijgen. Geloof het of niet, maar dat nieuwe schip zal een prijskaartje hebben van circa 54 miljoen euro – ongeveer evenveel als het Hasseltse stadhuis, Vandeput’s nieuwe werkplek. Toeval?
Met deze grappige associatie zal de kersverse burgemeester zeker eens goed kunnen lachen, het is ook niet anders bedoeld. Maar gaat hij dat ook kunnen doen met al die andere uitdagingen? (ds)
