Vanavond tussen 17 en 19 uur organiseert de Hasseltse buurderij weer een proeverij aan de sporthal in Runkst. Deze heeft wel een feestelijk tintje, want exact één jaar geleden opende Buurderij Hasselt namelijk haar deuren. Initiatiefnemer Bright Adiyia kijkt intussen heel tevreden terug op zijn eerste werkingsjaar.
Een Buurderij is één van de typische verkooppunten binnen het korte ketenverhaal. De boerderijwinkels, occasionele lokale voedselmarkten, zelfpluktuinen of de andere varianten daarop zijn intussen al iets meer ingeburgerd. De buurderij vult dit rijtje op een hele eigen manier aan. Het idee erachter ontstond nog maar een jaar of acht geleden in Frankrijk. Intussen zijn er over heel Europa al meer dan 1500, waarvan al meer dan 60 in Vlaanderen en een 120-tal in heel België. Met meer dan 75.000 aangesloten ‘Buren’ of regelmatige consumenten en ruim 500 betrokken Boeren en ambachtelijke producenten begint dit systeem langzaam maar zeker op te pikken.
Het systeem dat een buurderij hanteert, is in feite een kruising tussen een online, vrije bestelmethode via een handige app – zonder abonnementsformule -, en het belangrijke, rechtstreekse contact met de producent-handelaar. Er is geen verplichting om wekelijks te bestellen of om een minimumbedrag te spenderen, en evenmin is er een soort van aanbodbeperking, vermits heel uiteenlopende producenten en boeren het hele jaar door hun seizoensproducten te koop stellen.
Op die manier leren consumenten opnieuw dat groenten slechts in een bepaald seizoen lokaal beschikbaar zijn. De boer van zijn kant kan tegelijk tonen dat hij met een goed doordachte teeltvariatie het hele jaar door een interessant aanbod op tafel brengt waarin de consument kwaliteit en vakkennis terugvindt – wat voor die boer zelf dan uiteraard de nodige financiële stabiliteit op lange termijn brengt.
Initiatiefnemer Bright Adiyia nam even de tijd om één en ander toe te lichten. “Ik ben zowel in mijn vrije tijd als professioneel bezig met klimaatvriendelijke initiatieven. Er bestaat heel veel informatie over klimaat, zoveel zelfs dat mensen soms niet weten wat ze zelf kunnen doen, of welke inspanningen hen een voordeel kunnen opleveren. Iedereen heeft een koolstofbudget, en op zeventig procent daarvan kan je inbreken. De andere dertig procent zijn de wegen waarover je rijdt of de scholen die moeten gebouwd worden voor je kinderen, dus daar kan je niks aan doen.”
“Van die zeventig procent is één zesde voeding. Dat is nog een redelijk groot stuk. Op dat vlak kan je dingen doen, zoals minder runds- en lamsvlees eten, maar ook lokale producten kopen. Ik merkte dat hiervoor in Hasselt geen platform bestond om op regelmatige basis en structureel lokale producten te kopen. Je hebt wel de boerenmarkt, Merwt, aan het station. Dat vind ik een fantastisch gegeven, want dat draait ook rond de beleving. Je kan daar gaan ontbijten en zo, heel leuk. Alleen is dat maar één keer per maand. Ik weet niet hoe jij boodschappen doet, maar ik moet meer dan één keer per maand naar de winkel.”
Routine
Bright vond via Boeren en Buren een manier om de lokale kooproutine omtrent lokale voedingsproducten te stimuleren. “Ik vond dat een goed systeem, omdat het complementair is aan andere korteketeninitiatieven. Je hebt de lokale voedselteams en de zelfoogsttuinen en zo, CSA-boerderijen, allemaal heel fantastisch. Dat werkt al een heel aantal jaren goed. Maar je ziet geen grote groei in die markt.”
“Het voordeel van de Buurderij is dat je die lokale boodschappen online kan doen, op eender welk moment in de week. Je betaalt ze en weet dat je ze op dinsdagavond tussen vijf en zeven kan gaan afhalen. Dat wordt een soort van routine bij onze klanten. En dat is het sterke van dit verhaal.”
Dezelfde kooproutine is uiteraard ook heel gezond voor de gehele lokale economie, vindt Bright. “Ik ben altijd pro koop lokaal geweest. Dat heeft niets met CO2 te maken, maar het is altijd fijn als je eigen centjes in de lokale economie blijven. Ik betaal liever iets meer aan een sympathieke, Hasseltse ondernemer dan dat ik iets minder betaal aan een website type Alibaba of Bol.com. Dan stroomt je geld weg uit je eigen economie. En naar tewerkstelling is dat geen duurzaam verhaal. Dus de Buurderij combineert het klimaataspect met dat van de lokale economie.”
In februari 2019 publiceerde Boeren en Buren de resultaten van een onderzoek dat iVox uitvoerde bij een representatief panel van 1000 Belgen. Daaruit blijkt dat de grote meerderheid (8 op 10) van de mensen haar boodschappen toch nog in de supermarkt haalt. Nochtans geeft 6 op 10 aan best wel van de lokale producent te willen kopen, maar dat dit te lastig is. Voor deze zelfde groep zou dit een nieuwe ervaring zijn want 6 op 10 geeft aan nog nooit rechtstreeks van de boer besteld te hebben.
Drie vierde geeft aan nog nooit online de wekelijkse boodschappen gedaan te hebben. 4 op 10 (38%) gaan af en toe naar de buurtwinkel en ongeveer evenveel mensen (39%) gaan van tijd tot tijd naar de markt. Eén Belg op 5 (19%) haalt voedsel uit z’n eigen moestuin.
4 op 10 Belgen geeft aan niet graag boodschappen te doen en 6 op 10 verlaat de winkel zo snel mogelijk.
Voor de helft van de Belgen (49%) is versheid het belangrijkste. Slechts 1 op 6 (17%) gaat voor de laagste prijs en 13% vindt promoties het meest van belang.
Eén op drie (35%) geeft aan te letten op de lokale afkomst van de producten bij hun aankoop.
Voor de deelnemende ondernemers ziet hij ook een hele mooie winst als de lokale koopregelmaat stijgt. “Het gaat niet altijd om grote omzetten voor die boeren. De boer bepaalt uiteindelijk zelf de prijs voor de producten. Wij zorgen als platform gewoon dat er een groot aanbod is”, licht Bright toe.
Dure arbeidsuren onder controle houden en vermijden dat de boer het slachtoffer worden van prijsconcurrentie zijn daarbij cruciaal, meent Bright. Op die manier blijft de oorspronkelijke basisidee van een faire vergoeding voor een fair product overeind. “Die producenten staan er zelf. Vaak zijn ze uit de buurt, maar ze staan daar gedurende twee uren. Dat zijn uren die ze niet in hun bedrijf, voor hun administratie of op het veld kunnen spenderen.”
“Het moet voor hen ook economisch duurzaam zijn. De boeren zijn persoonlijk aanwezig zodat je als consument kan vragen wat er met een product gebeurd is. Je kan vragen of een bloemkool behandeld of besproeid werd, hoe het veld bewerkt wordt, of dat de koeien hormonaal behandeld worden enzoverder. Er zijn mensen die dat doen. Die willen weten waar hun vlees en hun eten vandaan komt. Over het algemeen zijn we meer en meer bevreemd van wat er op ons bord ligt. Via ons kan je opnieuw in contact komen met zowel de lokale producent als met het product.”
Langzaamaan wint de Hasseltse buurderij terrein, stelt Bright na een jaar tevreden vast. “Ik had nooit durven hopen dat in het eerste jaar 1276 mensen, waaronder 1044 Hasselaren, zich zouden registeren om meer lokaal en seizoensgebonden te eten. Mensen plaatsen meestal een bestelling uit sympathie voor het idee, maar keren blijkbaar vooral terug doordat ze het écht lekkerder en verser vinden dan in de winkel. Zo goed als al onze producten worden de dag van de afhaling uit de grond gehaald, geoogst, gebakken of klaargemaakt. Dat verschil proef je gewoon. Iets meer dan 30 gezinnen doet bijna elke week haar boodschappen bij de Buurderij. Twee klanten bestelden zelfs 50 van de 52 weken.”
Om de Buurderij extra te promoten, organiseert hij daarom af en toe een proeverij, een kennismakingsavond zeg maar. “We merken dat het initiatief bij vele buurtbewoners nog niet gekend is. Daarom communiceer ik volop en motiveer mensen om een bestelling te plaatsen en de boodschap te verspreiden. In het tweede jaar wilt Buurderij Hasselt stabieler worden, want het concept is pas duurzaam als de vraag min of meer constant is.”
Ergens in de toekomst zou Bright het ook leuk vinden, mocht hij elke week midden in het stadscentrum een vaste plek vinden. “Als de centrummanager mij een locatie faciliteert in het centrum, dan wil ik dat heel graag oppikken en trekken”, lacht Bright. “Geschikte locaties liggen niet heel dik gezaaid in Hasselt, of binnen de grote ring, die aan een hele resem nodige voorwaarden voldoen. Ik ben in Runkst beland omdat dit toch wel een redelijk progressieve wijk is, dat daar veel mensen wonen die voor dit soort initiatieven open staan. We kunnen aan de sporthal van Runkst buiten staan bij mooi weer, en dat doen we ook zoveel mogelijk. En bij regenweer of in de winter staan we binnen. Dat is namelijk cruciaal, dat de Buurderij elke week plaats vindt, dat mensen in die routine en regelmaat komen.” (ds)
PRAKTISCH: Buurderij Hasselt, elke dinsdag van 17u tot 19u, aan de sporthal in Runkst, Djef Swennestraat 17, 3500 Hasselt.
Een keertje bestellen kan natuurlijk altijd. Surf daarvoor naar https://boerenenburen.be/nl-BE/assemblies/11699 , maak een gratis profiel aan, tik de gemeente ‘Hasselt’ in en bestel je producten vóór zondagnacht voor de eerstvolgende dinsdag.
(Coverfoto © Facebook Buurderij Hasselt)
