Tot 31 december 2025 biedt Hasselt haar kwetsbare inwoners de mogelijkheid om boodschappen te doen op maat van hun beperkte portemonnee. Bij de sociale kruidenier in de Welzijnscampus II vinden ze in die tijd verse voeding en een breed aanbod van basisproducten. Tegelijk kan een shopper laagdrempelig kennis maken met het brede sociale vangnet van diverse lokale hulpverenigingen.
“We openen vandaag voor het eerst een sociale kruidenier in Hasselt”, vertelt schepen Astrid Franssens. “Dit is een flankerende maatregel, naast de bestaande voedselpunten. Op deze manier kunnen kwetsbare mensen komen winkelen en kiezen in deze mini-supermarkt, net zoals ze dat in een gewone supermarkt zouden doen. Twee keer per week zijn ze hier welkom.”
Basisproducten
Deze hulp is dus anders dan via de voedselpunten waar mensen goederen krijgen. Ook in het aanbod zie je dat: de producten zijn geen afdankertjes, maar verse, nieuwe producten die ook in de gewone supermarkt op het schap staan en van dezelfde kwaliteit zijn. “Klopt”, beaamt de schepen, “maar de prijzen zijn hier lager. Toch kan je hier niet zomaar komen winkelen, want dat gebeurt via toeleiding vanuit de kerngroep armoede van de stad of via een attest van het OCMW, zoals iemand dat ook nodig heeft bij de erkende voedselpunten.”
We zien verzorgingsproducten, of babyproducten zoals Pampers – die komen er later nog bij – en natuurlijk voedsel. “Je kan hier ook duurdere merkproducten kopen naast de goedkopere”, vertelt Alina die het project coördineert bij winkeluitbater vzw In-Z. “Zo staat er een heel gekend afwasmiddel langs een goedkoop huismerkproduct, bijvoorbeeld. Zodoende kunnen mensen zelf hun keuze maken.”
Kopen, niet krijgen
Het aspect van zelf te kunnen kopen – betalen met andere woorden – is heel belangrijk in het grotere verhaal van de sociale kruidenier. Want zelfs een minimaal bedrag uit de eigen kleine portemonnee kunnen betalen betekent simpelweg een goed gevoel over eigenwaarde behouden. Dat is dag en nacht verschil met het gevoel van afhankelijkheid – of zelfs minderwaardigheid – wanneer iemand alleen maar goederen krijgt. Alina knikt bevestigend. “Inderdaad, en wij denken daarnaast dat mensen soms niet alles gebruiken van wat ze gratis krijgen. Hier kiezen ze in functie van wat ze nodig hebben of willen.”
Sociaal vangnet ontmoeten
“De sociale kruidenier is trouwens niet alleen winkelen”, voegt ze eraan toe, “want het is tegelijk winkelen en ontmoeting. Deze Welzijnscampus is een omgeving met heel wat sociale partners, dus daarin zit ook de kracht van de sociale kruidenier. Mensen kunnen elkaar laagdrempelig ontmoeten, dat is ook een belangrijk aspect. Ze kunnen hier tot rust komen, een tasje koffie drinken, andere sociale partners ontmoeten en winkelen tegelijk.”
Niemand beschouwt de sociale kruidenier als concurrentie met de gewone supermarkten. Schepen Franssens stelde de voorbije weken tijdens diverse bezoeken zelfs vast dat er een fijne samenwerking is tussen de voedselbanken en andere erkende voedselpunten. Hasselt telt momenteel 9 erkende Voedselpunten die maandelijks meer dan 1.000 inwoners ondersteunen met voedselpakketten.
“Werk is welzijn”
“Uiteraard is het ideaalbeeld dat zo’n samenwerking er niet moet zijn”, gaat de schepen verder. “Maar helaas is ze vandaag wel nog nodig. Stad Hasselt moet daar ook een steentje aan bijdragen. We kunnen niet iedereen uit de armoede halen, daarvoor hebben we niet alle hefbomen. Maar via initiatieven zoals deze sociale kruidenier kunnen we wel flankerend helpen en ons best doen. Armoede bestrijden we samen. Én activering is een hefboom voor inclusie.”
Die zou er kunnen komen via IN-Z en de brede waaier aan zorgzame projecten in verschillende steden en gemeenten, onder andere ook met het concept sociale kruidenier, vertelt Ruth Claes, directeur van vzw In-Z. “Als sociale onderneming vind je duurzame tewerkstelling ook in onze missie. Werk is welzijn. Met de uitbating van deze sociale kruidenier in Hasselt creëren we bijkomende tewerkstellingskansen, want ook dat is een maatschappelijke nood.”
Stap voor stap
In-Z denkt daarnaast ook al vooruit, aan andere initiatieven die deze sociale kruidenier verder zouden kunnen ondersteunen, vertelt Alina nog. Een samenwerking met hun sociale restaurant Klavertje Vier uit Runkst is zo’n denkpiste. “Als we hier aardappelen over hebben of andere groenten, dan kan het sociale restaurant daarvan bijvoorbeeld soep maken die we dan via deze winkel verkopen. Zo zijn er nog ideeën. Maar voorlopig gaan we stap voor stap.”
Aan het einde van het proefproject volgt een evaluatie. “Nadien wordt de sociale kruidenier mogelijk een blijvend aanbod”, geeft de schepen nog mee. Dan bekijkt men ook of de huidige locatie goed gekozen is, of dat de winkel eventueel beter verhuist naar een andere plek in de stad.
Verwacht de stad tenslotte veel ‘klanten’ voor deze winkel? “Toch wel wat mensen, ja”, reageert schepen Franssens. “Ik hoop alleszins dat mensen die het nodig hebben, de weg naar ons zullen vinden.”
In maart 2023 legde Derya Erdogan, de vorige schepen van armoedebestrijding, dit idee voor de opstart van een sociale kruidenier voor aan haar toenmalige bestuurscollega’s. Vlak voor kerstmis vorig jaar, dus vlak voordat Erdogan ‘afzwaaide’, werd de laatste voorbereidingshorde genomen en de uitbater aangeduid. Tot een kwartier voor het persmoment waren medewerkers van de nieuwe winkel nog volop in de weer om alles tot in de puntjes klaar te zetten. Zoals bij de opening van een gewone supermarkt. (ds)
De sociale kruidenier is elke donderdag open van 16 tot 20 uur, en elke vrijdag van 10 tot 14 uur. Je vindt hem aan de Welzijnscampus II, Rodenbachstraat 20 in Hasselt.
