De lichte trillingen in de Genkse ondergrond, meer bepaald rond de C-mine-site, waren al maanden een voorbode van een imposant project dat vanaf vandaag start. ‘The World of Tim Burton’ is een internationaal rondreizende tentoonstelling die tot en met 28 november heel veel fans en cultuurliefhebbers in het algemeen zal aantrekken. Met de expo toont Genk nogmaals aan dat haar cultuurambities tot ver buiten de provinciegrenzen reiken en dat de stad alles in huis heeft om een dergelijk groot project te kunnen hosten.
De tentoonstelling ‘The World of Tim Burton’ wil via schetsen, tekeningen, foto’s, stop-motion poppen, maquettes en andere zaken tonen op welke manier de films van Tim Burton als “visionaire filmregisseur en producent” tot stand kwamen. Hij werd bekend via onder andere ‘Beetlejuice’, ‘Edward Scissorhands’, ‘Batman Returns’, ‘The Nightmare before Christmas’, ‘Corpse Bride’, ‘Charlie and the Chocolate Factory’ of recenter nog ‘Miss Peregrine’s Home for Peculiar Children’. In 2019 zal ‘Dumbo’ uitkomen, een nieuwe en ongetwijfeld weer unieke versie van de Disney-klassieker waar Burton momenteel aan werkt. En intussen werd ‘Beetlejuice 2’ ook al aangekondigd, een vervolg op zijn eerdere werk.
Tijdens het laatste weekend van september komt Tim Burton trouwens persoonlijk naar Genk. Hij zal dan onder andere twee films (‘The Wicker Man’ en ‘The Omega Man’) inleiden en een boeksigneersessie doen. Maar helaas zijn die al allemaal uitverkocht. Burgemeester Wim Dries meldde terloops dat er al meer dan 5.000 tickets verkocht werden voor de expo.
De bezoeker krijgt een heel mooi en compleet beeld van alle typische kenmerken van Burtons werk: de manier waarop hij humor en horror aan elkaar weet te breien, zijn permanente aandacht voor sociale outcasts en hun verkeerde perceptie door de maatschappij, of kleine, menselijke en duistere kantjes die meestal door een totaal onschuldig maar altijd positief hoofdfiguurtje gecounterd worden. Jammer dat de telkens raak gecaste stemmetjes uit zijn films (in de originele Engelse versies toch) niet ingekaderd konden worden…
Curator Jenny He kwam gisteren persoonlijk toelichting geven aan de verzamelde pers. Ze stak haar bewondering niet onder stoelen of banken voor de kruispunt-manier waarop de Genkse cultuursite de afgelopen vijftien jaar probeert om via Luca School of Arts, een creatieve bedrijfsincubator, een degelijk omkaderend stadsbeleid – onder andere op vlak van lokale economie en toerisme – en een Design Center telkens nieuwe paden te bewandelen. Burgemeester Wim Dries verwees in zijn inleiding ook al naar het belang van deze vier pijlers, “niet alleen voor Genk, maar voor heel Limburg, om op die manier te helpen de wereld van morgen te bepalen”.
Jenny He was er al bij toen deze expo voor het eerst georganiseerd werd in het Museum of Modern Art (MoMa) in New York in 2014. Terwijl ze iedereen door de verschillende zalen leidt, vertelt ze anekdotes over haar samenwerking met Tim Burton en de manier waarop de expo toch constant up to date gehouden wordt naarmate de filmmaker nieuw werk aflevert. Zo zijn er in Genk al verwijzingen naar ‘De Bijzondere Kinderen van Mevrouw Peregrine’ opgenomen. Zo’n driehonderd van de meer dan vierhonderd getoonde stukken komen trouwens uit de originele tentoonstelling – weliswaar in een andere opstelling. De overige stukken zijn allemaal nieuwkomers en soms zelfs speciaal voor Genk toegevoegd. Ze moeten volgens curator He zorgen voor “een nieuwe Tim Burton experience“, zelfs al zou je de eerdere expo’s (Parijs, Tokio, Sào Paulo en Praag) al bezocht hebben.
Ze wijst bijvoorbeeld naar een drieluik dat uit Burtons archief werd opgediept waar het sinds 1998 weggestoken zat – zo goed zelfs dat Tim Burton het bijna vergeten was. Het werk inspireerde hem opnieuw om enkele sculpturen te maken voor de tentoonstelling in het MoMa – stukken die nu ook in Genk staan opgesteld. “We vroegen om één werk, en in de plaats kregen we er zeven”, lacht Jenny He. “En dat is typisch voor Tim Burton, heb ik gaandeweg gemerkt.”
Het expogedeelte op het gelijkvloers wil de bezoeker een beeld geven van de manier waarop de filmmaker tot zijn vaak excentrieke, maar absoluut unieke creaties komt. Een hele wand vol restaurant-servieten (van die kleine vierkante in een effen kleurtje) of notaboekjes met schetsen tonen hoe hij zijn eerste ideeën vastlegt. Wie in detail kijkt, merkt dat het basisbeeld van een figuur of scene dikwijls niet ver meer afwijkt van hetgeen uiteindelijk in zijn films terugkomt. Tenminste, als het zover komt. Want ook een hele reeks nooit gebruikte ontwerpen hangen in Genk. Want zelfs de Disney Studios waren niet altijd overtuigd van hun bruikbaarheid. “Persoonlijk vind ik dat ze zich daarin vergisten”, meent curator He.
Verder op de verdieping komt in een aparte ruimte aan bod welke invloeden Burton zelf onderging om tot zijn creaties te komen. Daar vind je ook de oudste werken terug waarvan er sommige zelfs al teruggaan tot einde jaren ’70 en begin ’80. Enige praktische bedenking bij deze kleine ruimte: als dat maar geen bottleneck wordt wanneer het druk is.
Een exclusieve installatie geïnspireerd door een vroege schets van Edward Scissorhands zal eveneens een flinke indruk laten. Het beeld van die zolder kwam in latere films trouwens nog enkele keren terug. Vlakbij speelt dan weer de videoclip van ‘Here with me’ die Burton voor The Killers regisseerde in 2012. En dat allemaal netjes ingewerkt tussen de industriële mijnmachines die normaal de ruimte beheersen.
Voor fotografieliefhebbers is er een aparte reeks werken die we specifiek willen aanbevelen. Tim Burton was namelijk een enorme fan van het heel speciale 20×24 inch Polaroid formaat. Hij gebruikte dit toestel regelmatig in de jaren ’90. Noem dit gerust de Stradivarius onder de fototoestellen, maar als resultaat levert het grote polaroidfoto’s van een ongelooflijke kwaliteit – met daarop die onnavolgbare ideeën van Tim Burton afgebeeld. Deze camera wordt trouwens gezien als de grootste analoge polaroidcamera ter wereld. Sinds de jaren ’70 werden er maar een heel beperkt aantal van gemaakt en intussen is het fotomateriaal ervoor niet meer beschikbaar.
De expo wordt omkaderd door tal van activiteiten en evenementen. Cinemacomplex Euroscoop programmeert elke donderdag en zondag films van Tim Burton. De dagen dat hij persoonlijk in Genk aanwezig is en tijdens de herfstvakantie gebeurt dat zelfs nog vaker. Er is de mogelijkheid om een cursus ‘het ABC van Tim Burton’ te volgen, voor wie een totale leek is. Het animatiefilmfestival ‘Anima’ besteedt aandacht aan hem en zowel in het nabijgelegen atelier van Pieter Stockmans als in de Luca School of Arts kan je aan Burton gerelateerde zaken bezichtigen.
Chefs Giovanni Oosters en Xander Hermans bakken en serveren speciale Wafls in het Tim Burton Café – voor de gelegenheid trouwens in een ‘Big Fish’-thema. En zelfs aan kinderen werd gedacht: zo is er een circusfestival (eind oktober) en is het traditionele Genkse Wondergrond-evenement dit jaar door Burton geïnspireerd. Tenslotte zijn er ook enkele interessante concerten met onder andere filmmuziek van Danny Elfman, die regelmatig met Burton samenwerkte.
Tot slot ook nog dit: zelfs op het Pukkelpopfestival kan je een glimp opvangen van de tentoonstelling. Op de containerwand achteraan op het festivalterrein is er elke festivalavond vanaf zonsondergang tot vier uur ’s morgens een projectie van beelden uit de zesdelige Stainboy-reeks die Tim Burton in 2000 maakte. Hiervoor werken Pukkelpop en C-Mine samen om ‘The World of Tim Burton’ te promoten bij het jongere publiek.
Na de buitenopstelling ‘Labyrinth’, ‘Manifesta’ en ‘The World of Charles en Ray Eames’ (2017) heeft Genk en C-mine in het bijzonder opnieuw een knaller van een tentoonstelling te pakken. Op voorhand fan zijn van Tim Burton hoeft niet per se om hiervoor speciaal naar Genk te rijden. Maar het helpt natuurlijk wel. Mensen gaan sowieso van heel ver komen en vaak met velen tegelijk. Dit is een absolute aanrader en misschien wel hét hoogtepunt van wat Limburg in 2018 op vlak van tentoonstellingen te bieden heeft. Tijdig reserveren is dus de boodschap! (ds)
Info en reservaties: website C-Mine Genk
