Klanten bij IKEA Hasselt kunnen twee virtual reality (VR)-toepassingen testen die hen op termijn kunnen helpen bij het plannen en aankopen van hun droomkeuken. IKEA Hasselt is gekozen als een van de vier IKEA vestigingen wereldwijd voor het pilootproject dat duurt tot 20 mei.
“Als je kleren gaat kopen, dan pas je die toch ook eerst?” Ilona Vallon, projectverantwoordelijke van IKEA België, maakt meteen duidelijk waar het proefproject om draait: een nieuwe en op technologie gebaseerde ’try before you buy’ aanpak. “Een keuken is een aankoop die een klant eens in de tien, vijftien jaar doet. Daar wordt over nagedacht en voor gespaard of zit in het budget van een totale verbouwing. Dat is te belangrijk om iets verkeerd te doen. Dus je moet de klant kunnen geruststellen dat hij de juiste beslissing neemt.”
Drie woonwarenhuizen, IKEA Hasselt (België), IKEA Etobicoke (Canada) en IKEA Västerås (Zweden) én het IKEA service- en ophaalpunt in Enebyängen (Zweden) zijn de vier enige plekken in de wereld waar het project ‘VR Kitchen’ wordt uitgetest. Hoe kan virtual reality op grote schaal ingezet worden om klanten bij te staan in het realiseren van hun droomkeuken? Klantenfeedback en eigen ervaringen geven samen hopelijk een positief antwoord op die vraag.
“Keukens zijn heel belangrijk voor IKEA België. We geloven bovendien dat daar nog heel wat potentieel in zit”, licht Ilona Vallon verder toe. “In verhouding tot het aantal winkels in België (8) en het aantal mensen dat hier passeren (in Hasselt 1,5 miljoen per jaar), worden er in ons land veel keukens verkocht. Zowat 80.000 mensen passeren de keukenafdeling om een planning te maken en iets meer dan de helft daarvan koopt effectief een keuken bij IKEA. Dit nieuwe systeem kan meteen veel mensen bereiken en helpen. De Canadese en Noord-Amerikaanse markten zijn helemaal anders dan de Europese markt. IKEA merkt bovendien dat de mensen hier in België heel toegankelijk zijn om nieuwe dingen te testen.” Zo geraakt een proefproject in wereldprimeur dus in Hasselt.
Erik Leupen is Ilona’s “baas”. Hij observeert vanop een bankje hoe de testen verlopen. “Ja”, lacht hij, “ik was onderweg van Zaventem naar Antwerpen en heb een ommetje gemaakt om te zien hoe de start van het project verloopt. Ik had vorig jaar in april al een eerste demo van het systeem gezien in Zweden. Dus zo lang zijn ze hiermee al bezig. Waarom Hasselt? Alles bij elkaar genomen voelde het goed aan om het hier te doen. IKEA Hasselt had zich spontaan kandidaat gesteld voor dit project. Het speelde ook wel een beetje mee dat dit een nieuwe en grote winkel is, en dat hier makkelijker ruimte kon vrijgemaakt worden om de apparatuur te plaatsen. We wisten dat virtual reality volop in ontwikkeling is, dat hielden we al een tijdje in de gaten. Voor ons was het alleen kwestie om te zien op welke manier VR voor IKEA een meerwaarde kon betekenen. Dus ik ben heel blij met deze pilot, en ook heel benieuwd naar de resultaten.”
Daarmee is de achterliggende idee van het project gekaderd. We zijn echter uitgenodigd voor een ’test’.
Twee virtual reality applicaties zijn er. In de eerste, de ‘VR Pancake Kitchen’ zit een heleboel belangrijke basisinformatie over keukenindeling en dagelijkse werkbaarheid verstopt achter een spelletje pannenkoekenbakken. Het is ook meteen bedoeld als introductie in een virtuele wereld.
Geen virtuele wereld zonder ‘headset’ echter. Die lijkt op een dik kunststof blok dat voor je ogen wordt gezet, maar voelt uiteindelijk toch best comfortabel aan – zelfs in mijn geval als iemand met een bril. IKEA koos voor de HTC Vive, wat volgens kenners (zoals onze fotograaf) een heel verstandige keuze is – gewoon wegens momenteel het beste dat je op de markt vindt. Twee controllers moeten toelaten om kasten en deuren te openen of dingen vast te pakken. Op zich is zo’n headset betaalbaar aan ongeveer 900 euro per stuk, inclusief de controllers. Een stevige computer met dito grafische kaart is echter absoluut noodzakelijk, waardoor de totale kostprijs van een VR-installatie meteen de hoogte inschiet.
Er bestaan VR-systemen waarbij je met je handen virtuele objecten kan vastnemen en verplaatsen. Toch wordt hier gekozen voor een systeem op basis van controllers. “Er hangen sensoren die de ruimte calibreren, die weten waar de muren zijn bijvoorbeeld en tegelijk weten waar de testpersoon zich bevindt”, vertelt Ilona. “Van het ogenblik dat die sensoren de handen moeten meten, ben je veel minder vrij in opties. Er zijn bovendien nog knoppen op de controllers die we nu niet gebruiken. Door die controllers zijn de opties gewoon veel groter. Dat leek ons handiger.” Op dat vlak heeft men al een stap vooruit gedacht. Goed begin. Kom maar op met die pannenstelen (want zo zien die controllers eruit…) en zeg maar hoe ze werken.
Als de applicatie start, denk ik in de eerste plaats aan een vlot lopend computerspel, met heel vloeiende beeldovergangen en enorm veel details. Geen schokkerige toestanden, integendeel. Op de achtergrond leidt Jeroen, medewerker van de keukenafdeling, mij met een rustige stem en vlotte instructies doorheen enkele basisbewegingen. Als die niet meteen lukken, ligt het zeker niet aan hem. Die instructies zouden ook via een koptelefoon kunnen komen, maar dat is hier niet het geval. Misschien voor nieuwkomers geen verkeerde aanpak, denk ik achteraf, zeker als je helemaal opgaat in het spel en de echte realiteit bijna vergeet. Ik probeer om de bewegingen via de controllers te coördineren: met de ene neem ik bijvoorbeeld eitjes uit de koelkast terwijl ik me met de andere onmiddellijk naar het vuur “porteer” (virtual reality-taal voor een grote beweging vooruit; door op een knop te drukken zie je een soort van gebogen vishengel die reikt tot aan de plek waar je virtueel heen wil). Eén keer slaag ik er zelfs in om over te komen als de ‘snelle keukenchef’ die tegelijk in de pan roert en iets uit de kast achter hem neemt. Eén keer maar…
Al vlug ben ik elk gevoel voor de echte realiteit kwijt. Ik draai constant rond, buk me om onderaan een lade open te doen, verplaats me naar de koelkast, noem maar op. De hele tijd zie ik wel de virtuele keukenomgeving rond mij, maar ik heb eigenlijk geen idee meer waar ik in de fysieke ruimte sta. Af en toe voel ik dat de lange kabel, verbonden aan de headset, zich rond mijn been draait en in de weg zit. Jeroen heeft het gelukkig ook allemaal snel gezien en grijpt meteen in. Sommige mensen hebben bij een virtual reality-ervaring wel een last van duizeligheid, maar dat overkomt mij gelukkig niet.
Als ik naar de ‘virtuele’ keukenvloer kijk, zie ik constant een blauwe cirkel die de grenzen van mijn ‘ervaringsgebied’ markeert. Ik betrap mezelf er nochtans dikwijls op dat ik helemaal op het randje zit. Dan voel ik ook dat er iets niet klopt, trouwens. Wat ook raar is. Ergens in de hoek van de fysieke ruimte staat er bijvoorbeeld een printer op een kast. Nu, tenzij jouw keuken in het werkelijke leven als kantoor fungeert, lijkt de kans klein dat daar effectief zo’n ding staat. Dus, de inhoud van een geopende koelkast zien en op hetzelfde moment de zijkant van een printer voelen, daar heeft elke set hersenen toch wel even een probleem mee. Maar nogmaals, dat is gewoon even wennen. Er zijn ook systemen waarbij de grenzen van de werkcirkel virtueel in de applicatie opduiken als een blauwe grid die uit het niets verschijnt, laat ik me door onze fotograaf vertellen, maar dat is hier niet het geval. Geen probleem echter, want Jeroen grijpt altijd in vooraleer ik bots tegen een ‘onzichtbaar’ obstakel.
“Ik denk wel dat een tapijt met dezelfde grootte als die cirkel handiger is, zodat de mensen onder hun voeten voelen wanneer ze buiten de werkcirkel komen. En het is een extra veiligheid wanneer wij even niet zouden opletten. Maar je ziet het, zo stellen wij dus direct de eerste dingen vast, ja. Zeker in het begin is dat wel nodig”, geeft Ilona achteraf toe.
Voor mij is het in elk geval de eerste keer ooit dat ik een VR-set gebruik, waardoor de coördinatie van de bewegingen niet altijd even eenvoudig en vlot is. Alles bij elkaar heb ik een goeie twaalf minuten nodig om de twee applicaties te doorlopen en een set virtuele pannenkoeken op tafel te toveren. Daarbij had ik wel zes pogingen nodig om de pan uit de onderste lade te halen, moest ik telkens gebroken eierschalen uit de mengkom vissen en vond Jeroen mijn manier om bloem in de kom te doen een “interessante techniek”… Maar het lukte allemaal vrij vlot. Goed dat ik de virtuele keuken achteraf niet moest opruimen en poetsen, want ‘een boeltje’ was toch wel het resultaat…
Ter vergelijking: Kris, onze fotograaf, had slechts een minuut of acht nodig voor de Pancake Experience, vooral dankzij zijn eerdere VR-ervaringen en een hoger tech geek-gehalte. Het was echter geen wedstrijdje met een winnaar en verliezer…
Op het einde van de VR Pancake Experience, vlak voordat de pannenkoeken naar de tafel zweven, verandert het perspectief plotseling heel drastisch en mag je als kind de borden van de kast nemen en op tafel zetten. “Een kind ziet en beleeft een keuken vanuit een totaal ander perspectief, wat volwassenen niet altijd direct begrijpen. Virtual reality maakt dit heel eenvoudig mogelijk en toont extra dingen om op te letten. Je kan daarop wel wijzen in een gesprek, maar het is natuurlijk veel plezanter om dat op deze manier duidelijk te maken”, volgens Ilona. De hoek van het werkblad is bijvoorbeeld afgewerkt met een kindvriendelijke hoekbescherming, valt me op. Andere beveiligingen zijn echter niet meteen zichtbaar. Maar misschien krijgt een finale versie van de applicatie wel een extra optie die veiligheid in een keuken – zeker ten opzichte van kinderen – extra in de verf zet.
Hadden we intussen al vermeld dat An, de vriendin van onze fotograaf, ook bij de test aanwezig was? En dan? Wel, An heeft voor haar verplaatsingen een rolstoel nodig, en een rolstoel in een keuken is nooit een evidentie. “Ah, dit wordt interessant”, reageert Erik Leupen meteen. Een eerlijke, spontane reactie die doet vermoeden dat IKEA weliswaar gedacht heeft aan rolstoelgebruikers – het kinderperspectief zou je ook in die zin kunnen opvatten – maar toch ook wel geïnteresseerd lijkt om feedback te krijgen vanuit dat standpunt. Vandaar dat een derde test geen enkel probleem vormt, integendeel zelfs.
Achteraf vertelt An dat de hele experience eigenlijk heel goed meeviel. Ze vond het bovendien lief dat Jeroen extra goed zijn best deed om ervoor te zorgen dat de kabel niet hinderde. An had trouwens slechts min of meer dezelfde tijd nodig om de virtuele pannenkoeken te bakken.
Ilona toont zich alvast blij met deze eerste feedback van An. “Ons keukencliënteel is eigenlijk heel erg divers. Dat gaat van jonge mensen die hun eerste huis of hun eerste keuken komen kopen tot de oudere mensen die misschien hun laatste keuken komen kopen en alles daartussen. Dit systeem moet voor iedereen werken. Het mag niet alleen maar werken voor vlotte mensen, mensen die goed zijn met computer, jonge mensen, … Het moet een meerwaarde zijn voor alle keukenklanten, inclusief rolstoelgebruikers.”
Alles bij elkaar vind ik de VR Pancake Experience een heel knap uitgewerkte introductie in de virtuele wereld, een ervaring die lang bij me zal blijven. Twee bedenkingen komen achteraf tijdens een gesprek met fotograaf Kris echter wel naar boven.
Ten eerste bestaat er zoiets als de PlayStation 4 die ‘grafische ervaring’ naar een hoger niveau getild heeft sinds zijn introductie. Elke virtual reality applicatie zal (volgens kenner Kris) tegen die norm afgewogen worden. Dat maakt volgens hem ook dat de onderliggende hardware zal moeten geëvalueerd worden vanuit een toekomstig standpunt. Gaat de gebruikte hardware voldoende lang mee om het knappe gevoel dat de VR experience nú biedt, in de toekomst nog steeds op hetzelfde gevoelsniveau te houden? We begrijpen dat er voor deze proefopstelling geen superzware investeringen in hardware werden gedaan, maar dit zal wel met de juiste aandacht moeten geëvalueerd worden, zeker gezien de snelle evoluties op het vlak van computer hardware.
Begrijp de tweede opmerking niet verkeerd: deze applicatie is zonder enige twijfel indrukwekkend. Wie (zoals ik) op dit niveau kennis maakt met virtual reality zal daar altijd een heel leuk gevoel aan overhouden. Maar ergens blijft toch een artificieel gevoel overheersen. Nu, je wéét dat je in een ‘onechte’, door computer gecreëerde omgeving staat. Maar er zijn vandaag al voorbeelden die aantonen hoe vaag de grens tussen virtueel en echt momenteel is. Denken we bijvoorbeeld maar aan de recente Star Wars VR Experience. Over een jaar, op het moment dat de IKEA VR Kitchen misschien overal geïmplementeerd wordt, gaat dat nog verder geëvolueerd zijn. Beheersing van licht speelt daarbij een heel grote rol. Dus als IKEA zijn klanten levensecht in hun keuken wil laten rondlopen en niet in iets dat achterhaald lijkt of doet denken aan een verbeterde 3D-ervaring, is het misschien goed om een extra ‘lichtlaag’ in te bouwen in de applicatie om het gevoel van ‘knap!’ naar ‘wow!!’ te tillen*. Is dit technisch muggenziften? Misschien, maar zijn zoveel IKEA-producten niet het resultaat van ‘clever’ design waarbij ook de laatste ontwerp-milimeters verkend werden?
De Pancake Experience is in feite bedoeld voor alle klanten die in het begin van het keuken-planningsproces zitten, dit wil zeggen dat ze op zoek zijn naar algemene informatie en ruwe budgetraming. Basiskennis over de werkdriehoek in een keuken (koelen-spoelen-koken) – een belangrijke verhouding die echter in veel verkoopgesprekken als hele ‘droge, technische kost’ overkomt – komt op een heel visuele en speelse manier bij de klant terecht. Deze applicatie is dus in feite een gimmick waar de klant tegelijk belangrijke informatie meekrijgt die soms moeilijk in woorden uit te leggen valt.
Belangrijker voor IKEA wordt dus de tweede applicatie, de VR Kitchen Visualizer. Die bouwt verder op twee eerdere applicaties, de standaard Keukenplanner en de MetodVista planner.
“Onze standaard IKEA-keukenplanner kan in feite alles”, vertelt Ilona. “Daar kunnen we de volledige keuken mee plannen van a tot z. De andere planner werd vorig jaar toegevoegd en is eigenlijk een tool waarmee de klant in drie klikken van thuis uit een ruw idee kan krijgen of een keuken binnen zijn budget past. Het is te gek om zich te verplaatsen om een eerste budgetidee te krijgen van een nieuwe keuken.”
Meestal is de budgetvraag de eerste waarmee een klant naar de keukenafdeling stapt, volgens Ilona. De verkoper probeert aan de hand van deze planners deze eerste informatieronde in te vullen. “Beide planners zijn echter een tool op een klein scherm. Daarbij blijft het heel moeilijk om zich in te leven in een keuken. Wie een klein beetje gevoel heeft voor 3D heeft al een idee van hoe het gaat zijn. Maar voor veel klanten is het niet evident om te zien hoe zijn keuken in realiteit eruit zal zien. Wanneer die klant dan in de VR Kitchen Visualizer in zijn eigen keukenplan staat, ziet hij dat er misschien toch geen plaats is voor een keukeneiland, terwijl dat wel zijn droom is. Op een vlakke tekening kan alles. In de klassieke planner tekenen we eilanden waar je dat wil. In realiteit is het echter anders. In virtual reality kunnen we die herkenning dus veel korter bij de mensen brengen.”
Toch moet je van de huidige proefopstelling niet meteen een mirakelvoorstelling verwachten, nuanceert Ilona meteen erna. “We hebben gisteren even getest en gezien dat we een willekeurig keukenplan momenteel al kunnen inladen. Je kan daarin rondlopen, maar het resultaat is wit en je ziet vooral blokken. Elke keuken zal voorlopig dus wit modern zijn, ook al is het een traditionele donkere keuken”, lacht ze. “Het gaat voor ons vandaag nog niet om stijlkeuzes, wat we in de toekomst wel zouden willen toevoegen. Belangrijker is om het afstandsgevoel juist te tonen. Je kan zien of de afstand tussen bijvoorbeeld een eiland en de wandkasten past binnen de beschikbare de maten. Als je daar doorheen stapt, voel je of die afstand goed is. Hetzelfde met de hoogte voor het werkblad bijvoorbeeld. Vandaag, zonder de VR Kitchen Visualizer, kunnen we heel moeilijk een antwoord geven als een klant twijfelt over de juiste hoogte. Daar zou dit systeem dus een volgende stap in kunnen zijn.”
Testperiode – praktisch
Idealiter kan iedereen komen testen, maar om het een beetje haalbaar te maken, is de test in de eerste plaats opengesteld voor IKEA Family-leden. Die kunnen inschrijven via de IKEA Family-website. Iemand die in de winkel passeert en aangetrokken wordt omdat er in die hoek van de winkel van alles gebeurt, kan gewoon iemand van de afdeling aanspreken. Als men à la minute een demo kan geven, dan gebeurt dat meteen. In de ander gevallen volgt een afspraak.
“We tellen een uur per klant, waarbij we ervan uitgaan dat we drie kwartier effectief nodig hebben”, vertelt Ilona nog. “Dat is zowel voor de experience als voor een vragenlijst achteraf. Het is natuurlijk belangrijk dat we feedback krijgen. Mensen die het systeem willen proberen, zijn uiteraard welkom, maar we moeten er wel iets uit leren…”, lacht ze. De feedback gaat achteraf naar het hoofdkantoor in Zweden en wordt daar samen beoordeeld met de feedback uit de andere deelnemende vestigingen. Pas daarna beslist IKEA of het systeem geïmplementeerd wordt en of aanpassingen nodig zijn.
En neen, de headsets zijn niet te koop bij IKEA. De échte pannenkoeken daarentegen wel. (ds)
Foto’s: © Kris Van de Sande
*HTC Vive maakte tijdens de voorbije Mobile World Conference in Barcelona bekend dat het verdere produkten op de markt gaat brengen om de realistische beleving van virtual reality nog te versterken. Het bedrijf wordt nu al gezien als de wereldwijde marktleider van de hele industrie rond virtual reality, maar zit dus helemaal niet stil en werkt hard om VR-ervaring nog meer ‘immersive’ of levendiger te maken. Misschien een extra tip voor de IKEA-ontwikkelaars achter de Kitchen VR.
