Vorige week legde Stad Hasselt een plan op tafel om een aaneengesloten, comfortabele groene fietsboulevard te creëren. Minder dan een half miljoen euro is daarvoor nodig. Het kostte echter des te meer tijd en overtuigingskracht om Agentschap Wegen en Verkeer mee te krijgen. Fietsen langs de groene boulevard werd 20 jaar lang verkeerd ingeschat, maar dat moet en zal nu veranderen. Schepen van Mobiliteit Habib El Ouakil en schepen van Openbare Werken Michel Froidmont geven uitleg.
“Het gaat dus om één van de belangrijkste maatregelen uit het fietsactieplan”, stelt schepen van mobiliteit El Ouakili meteen. “Uit het fietscongres kwam de Groene Boulevard naar voren als één van de belangrijkste bekommernissen van de Hasselaren. Het realiseren van fietsvriendelijke verbindingen binnen de Boulevard werd daarna één van de belangrijkste maatregelen uit het grote plan dat daaruit voortkwam. “We hebben eerst gekeken of we het fietspad aan de buitenkant van de boulevard konden verbreden, maar dat kwam bijna neer op een heraanleg van de boulevard en dat werd financieel niet weerhouden. Dan zijn we gaan kijken wat we aan de binnenkant konden verbeteren.”
Het resultaat is het nieuwe plan dat werd opgesteld samen met Agentschap Wegen en Verkeer (AWV) – want het gaat hier over een gewestweg -, de stad zelf, het Departement Mobiliteit en Openbare Werken (MOW), de provincie én de fietsambassadeurs. “Zij hebben ook hun zeg kunnen doen over de verbeteringen die hier op tafel liggen”, benadrukt El Ouakili.
Het plan moet een oplossing te bieden voor alle gekende problemen die fietsen aan de binnenzijde quasi onmogelijk maken: de hindernissen (paaltjes, vlaggenmasten, bloempotten, rioolgeulen, …) én onderbrekingen (bloemperken, bushaltes, fietsparkings, …). “En ook voor de onduidelijkheid over de plaats om te fietsen”, vult de schepen aan. “De consensus die uit alle gesprekken bereikt werd, is zeer ambitieus.”
Schepen van Openbare Werken Michel Froidmont vult het verhaal verder aan. “Zowel Stad Hasselt als AWV betalen elk een deel van de kosten. Wij hebben een bestek opgemaakt voor ons deel voor een bedrag van ongeveer 180.000 euro. AWV legt daar nog eens 100.000 euro bij. In ons deel zit het stuk tussen de Kuringerpoort (Kon. Astridlaan) tot aan de Koning Albertstraat en over het Leopoldplein. Voor het nieuwe stadhuis, van aan de Koning Albertstraat tot aan de Maastrichterpoort is voor AWV. Het deel tussen de Maastrichterpoort en de Kempische poort is voor beiden samen.”
“AWV heeft een budget van 300.000 euro voorzien voor dit project”, verduidelijkt El Ouakili. Toch heeft Froidmont de indruk dat zij slechts ongeveer 100.000 euro gaan nodig hebben. Dat leidt hij af uit de stukken die hij op zijn bureau kreeg. El Ouakili benadrukt bovendien dat de genoemde bedragen slechts een raming zijn. Hij hoopt dat de offertes in lijn zullen zijn met die raming die zijn diensten voorzien hebben. Dan kan de gunning over een maand of twee, drie gebeuren.
Welke aanpassingen komen er?
Schepen El Ouakili fietst iedereen langs de verschillende deeltrajecten.
“Aan de bibliotheek komt een duidelijke belijning en een oversteek die geel geasfalteerd wordt.” Wat er zal gebeuren met de fietsenstalling die daar nu ligt, blijft momenteel nog in het ongewisse. Daarover wordt immers nog niet gesproken. Bij grotere evenementen in het centrum of op het Dusartplein wordt de promenade tussen de bibliotheek en het verzorgingstehuis tegenover de oude gevangenis bovendien volgestouwd met tijdelijke fietsenstallingen, maar ook daarover wordt nog niks gezegd.
“Aan de Kempische Poort en de Demerstraat komt ook een logische fietsroute langs het Modemuseum.” Nu is die stoep aan het voormalige Randstad-kantoor een onwettige maar vaak gebruikte extra parking. Voor de rest is het één van de ambetante kasseistroken die elke fietser probeert te vermijden door over diezelfde stoep te rijden.
“We hebben ook consensus moeten vinden tot aan de Slachthuiskaai (kanaalkom). Met de heraanleg van Quartier Bleu en Spartacus gaat dit helemaal herbekeken worden, dus daarom kozen we hier voor tijdelijke belijning om toch de plaats voor de fietser duidelijk te maken. Die belijning loopt achter de bushalte door tot bijna aan de Holiday Inn (Express).”
“Aan de Dorpsstraat liggen nu kasseien, maar dat stuk wordt ook geasfalteerd. Zo kom je aan het moeilijkste deel van de boulevard: het stuk tussen de Diesterstraat en het Leopoldplein. Daar hebben we maanden over gediscussieerd met heel veel verschillende mensen. Uiteindelijk is gekozen om dit stuk te asfalteren omwille van het comfort.”
“Over kasseien fietsen is vragen om ongevallen. Kasseien zijn misschien mooier dan okergeel asfalt, maar voor fietsers is het veel comfortabeler op een vlakke ondergrond. Dit gescheiden fietspad houdt ook rekening met de bussen. Zo kom je dus makkelijk tot aan de fietstunnel aan de Boomkensstraat. Dat stuk wordt een fietsstraat.”
“Daarna kan de fietser door het parkgedeelte van het Leopoldplein fietsen. Daar is breedte genoeg. En zo komen we aan het terras van Century dat ongeveer een meter zal moeten verschuiven. Maar daar komt dus ook een duidelijk fietspad dat logisch zichtbaar is, veilig en comfortabel.”
“Zo fiets je verder via het nieuwe stadhuis en kom je aan het Hassotel. Daar hebben we de opdracht gegeven om dat terras weg te halen, dat zal moeten wijken.” Voor Hassotel blijkt dit trouwens geen enkel probleem. “Wij gaan ons hotel volgend jaar verbouwen, en dan zouden we het terras toch sowieso wegnemen”, reageert Dimitri Beckers. “We wisten dit al langer.”
“Het enige dat niet zal gerealiseerd worden binnen de twee jaar is de ventweg aan het Dusartplein“, rondt El Ouakili af. “Dat stellen we uit tot na de werken van ‘Books’. Nu heeft dat geen zin omwille van het vele werfverkeer en de afspanning rond de bouw. Als dat allemaal achter de rug is, leggen we dat stuk ook als fietsstraat aan.”
“Als fietser heb je in de toekomst dus altijd minstens drie meter breedte om te mogen fietsen in beide richtingen aan de binnenkant. Voor elke hindernis zal een oplossing gevonden worden. We hebben alles in kaart gebracht.”
Minder druk voor de buitenzijde
De buitenkant van de boulevard moet op die manier ontlast worden. “Vandaag wordt de buitenkant gebruikt omdat aan de binnenkant geen alternatief is.” Aanpassingen vanaf de buitenzijde van de ring naar de binnenzijde, bijvoorbeeld ter hoogte van de tunnel aan de Boomkensstraat, zijn helaas niet voorzien in het plan. Het plan stopt letterlijk aan het asfalt van de Boulevard. “Wil je het 100% juist krijgen, dan moet je de ring heraanleggen”, geeft El Ouakili toe.
Hij verwijst daarbij naar de diverse kruispunten waar de fysieke ruimte letterlijk ontbreekt om een groepje fietsers en voetgangers samen aan het licht te laten wachten tot ze kunnen oversteken. Denk bijvoorbeeld aan de smalle passage aan de Kuringerpoort. Aan die situaties zal dus voorlopig niks veranderen. Tenzij er op die plekken ooit drastische (politieke) keuzes worden gemaakt om bijvoorbeeld één rijstrook af te pakken van autoverkeer en om te vormen tot een stukje fietsbaan. Twintig jaar geleden schatte men het aandeel van fietsers op de boulevard ook heel beperkt in. En dacht men niet dat de oorspronkelijke wandelpromenade ooit zou moeten dienen voor tweewielers.
“Fietsen op de boulevard is vroeger (bij de aanleg) onderschat”, geeft Froidmont toe. “In het begin moest je als fietser zelfs met de richting meefietsen, want andersom mocht niet. Ze maakten pv’s als je dat wel deed. Nu is daar juridisch nog altijd een probleem: als je een ongeval krijgt tegen de richting in, heb je een probleem. Juridisch is dat niet recht te zetten. Maar men heeft altijd gedacht dat de mensen aan de kruispunten zouden oversteken richting de ventweg, omdat die met lichten uitgerust zijn. In het begin mocht je op de centrale laan ook niet fietsen. Dat is al allemaal bijgestuurd uit noodzaak. De ventweg is bovendien zone 30 met gemengd verkeer, dus konden fietsers daar terecht, dacht men.”
Er is slechts één uitzondering waar de overgang van de buitenzijde naar de binnenzijde van de boulevard wel zal aangepast worden. “Het enge stuk aan de Kuringerpoort wordt wel meegenomen in de heraanleg en herinrichting van de Bampslaan”, vult Froidmont aan. “Waar nu de busbaan ligt (in de Bampslaan), komt een fietspad. Op de andere rijstrook moeten auto’s en bussen de rijweg gaan delen. De oversteekplaats aan de boulevard zal dan mee aangepast en veiliger worden, want dat is wel echt nodig. Dat zal normaal gezien in het midden van volgend jaar gebeuren.”
“Het plan dat er nu ligt, zal zich wel uitwijzen”, meent hij. “Er zullen nog wel olifantenpaden ontstaan, want fietsers zoeken altijd de kortste weg om een straatriool of putje te ontwijken. Er liggen nu zo’n paar duidelijke voorbeelden, en die zijn levensgevaarlijk voor fietsers. zij rijden nu rond die obstakels en zoeken een comfortabele weg. Met dit plan ligt er een alternatief om de mensen de juiste richting uit te sturen naar een schoon fietspad. Want godverdoeme, op die buitenkant is het levensgevaarlijk, hè.”
Froidmont voegt hier later toch ook nog een lichte bezorgdheid aan toe. “We gaan toch moeten opletten met elektrische fietsers, die hogere snelheden halen ten opzichte van gewone fietsers.” Vlot en comfortabel kunnen fietsen vindt hij uiteraard belangrijk. De schepen verplaatst zich immers zelf heel vaak per fiets door de stad, dus hij beseft heel goed wat fietscomfort is – en hoezeer dat tot heden ontbreekt op de boulevard. Zijn bezorgdheid slaat enkel op het fietsequivalent van lange rechte wegen waar sommige automobilisten zo van houden, met alle frustraties bij de anderen die daarbij horen.
De politie is ook mee
El Ouakili meent bovendien dat net door de duidelijkheid van de nieuwe fietsplek, politioneel optreden ook eenvoudiger kan worden. De politie was volgens hem immers zélf vragende partij voor meer duidelijkheid.
“Het fietscongres is nu twee jaar geleden, en het was al die tijd duidelijk dat er aan de boulevard iets moest gebeuren. Heraanleg was nooit een optie. Dus zaten heel wat partners aan tafel, ook de politie trouwens, om die logische fietsverbinding te zoeken. De problematiek is bovendien verschillend aan elk kruispunt. Maar het gaat veiliger zijn. Er waren wel wat ongevallen de laatste jaren, maar mensen ergeren zich vooral aan de bijna-ongevallen. Met dit plan geef je een duidelijk alternatief. En je hebt voorrang als fietser. Daar is trouwens ook lang over gedebatteerd. De praktijk zal moeten uitwijzen of dit een duurzame oplossing is.”
Eén ding moet wel duidelijk worden: als je met de auto Hasselt binnenrijdt, stopt de prioriteit van de wagen aan de boulevard.
“Op de boulevard ben je al gast met de auto. De boulevard is met andere woorden een schil voor de fietsers. Op de doorsteken wordt dat duidelijk”, voegt hij er nog aan toe.
De vraag is dus: hoe ga je de automobilist zijn nieuwe gastenrol duidelijk maken? Meer verkeersborden?
“Er is niks moeilijker dan te veranderen wat tussen de oren van de mens zit”, herhaalt El Ouakili voor de zoveelste keer. “Macht der gewoonte breken is moeilijk. Niet alleen de automobilist, maar ook de buschauffeur die zich soms koning waant op de boulevard, zal voor de fietser moeten stoppen. Zichtbaarheid van de fietser door consequente belijning of het gele asfalt moet daarbij helpen. En handhaving natuurlijk.”
Wegen en Verkeer overtuigen: een werk van lange adem
El Ouakili verklaart tenslotte hoe Agentschap Wegen en Verkeer kon overtuigd worden om mee te stappen in dit verhaal. “Ik ben al bijna een jaar aan het lobbyen om geld te vinden.”
Froidmont treedt hem resoluut bij. “AWV wilde niet dat daar iets gebeurde. Wij mogen daar zelfs de lichten niet afstellen zonder het aan hen te vragen. Maar door het aandringen is er consensus gekomen.”
EO: “AWV is volgens mij overtuigd geraakt door ons grotere fietsplan, en niet enkel het stukje boulevard daarin. In dat kader hebben we hen meegekregen.”
FR: “Wij vroegen al langer om daar iets te doen. Maar niemand heeft de moed gehad om daaraan te beginnen, omdat het zo ingewikkeld is. Daar moeten heel wat mensen voor samengebracht worden, en niet iedereen is altijd bereikbaar of van goede wil. De boulevard heeft in dat opzicht een slechte reputatie. Nu kiezen ze de verkeerde richting aan de buitenkant omdat het niet anders kan. Maar dat is onwettig. AWV heeft daar tot nu nooit op willen ingaan. Maar het fietsactieplan heeft dat veranderd.”
EO: “AWV was ook aanwezig op het fietscongres. Toen heb ik bereidwilligheid gevonden. Het begrip fietsstraat, ons fietsdeelsysteem,… Al die zaken die deel uitmaken van dat grotere plan. Er is een drive om Hasselt een betere fietsstad te maken.”
“We hadden eigenlijk enkel maar goede intenties. Budget vinden heeft tijd en motivatie nodig.”
FR: “Het is moeilijker om in de binnenstad te geraken, mensen hebben elektrische fietsen en gebruiken die vaker. Je vindt moeilijker parkeerplaatsen, allemaal die dingen samen… Dat betekent dat je ook meer meubilair zal moeten hebben op bepaalde plaatsen, fietsenstallingen bijvoorbeeld, en altijd in overleg met dienst mobiliteit en de mensen die daar wonen – en de handelaars. Want dat is niet gemakkelijk, hoor. Als je nu zegt dat we ergens fietsenstallingen gaan maken in een straat, heb je er direct vijf tegen. Dat is altijd miserie. Maar op een bepaald ogenblik, als ze zien dat het echt loont, komen ze er zelf vragen. ‘No park, no business!’ reageren handelaars dikwijls. In de Aldestraat is dat ook ooit gebeurd. Eerst actie, zwarte vlaggen hangen en zo… want je moet kunnen parkeren voor de winkel. De Aldestraat is toen ook zo gemaakt (na dat protest). Daar zijn een paar inhammen waar terrassen op staan. Op een bepaald moment is die handelaar toch komen vragen om daar fietsenstallingen te zetten omdat men zijn winkel niet goed kon zien als daar auto’s stonden… Ik bedoel maar, de mentaliteit verandert. Het inzicht verandert. En van het ogenblik dat het gaat over omzet, dan kan dat heel vlug gebeuren. Maar dat mag je niet zeggen.” Voortschrijdend inzicht, zullen we dat dan maar noemen.
“Het is allemaal niet zo simpel”, vult Froidmont nog aan. “Je kan ook gewoon een boek van de fietsersbond openslaan, daar staan lijsten in die je kan afvinken. Het hangt af van hoe je volhardt en van de druk die je kan zetten op partners. Dit plan zal al een verbetering zijn. Het zal nog voor verbetering vatbaar zijn, ja. En er zal links of rechts nog wel een bijsturing nodig zijn.”
“We weten allemaal dat de boulevard fietsvriendelijker moet worden”, besluit El Ouakili. “Er waren twee keuzes: ofwel kan je zeggen: ‘Alsjeblief AWV, het is jullie weg, zorg ervoor.’ Maar dan krijg je het antwoord dat er geen budget is en dat er de volgende jaren ook geen budget voor zal komen. Ofwel ben je pragmatisch en probeer je zoveel mogelijk te doen met zo weinig mogelijk geld. Een klein half miljoen euro vind ik niet een klein beetje geld. Dus we gaan daar zoveel mogelijk voor doen. Binnen de grote ring zijn er bijna 20.000 wagens. Als je die allemaal op de weg moet laten… Dat is not done, dat gaat gewoon niet. Dus je moet een degelijk alternatief bieden. Fietsen is dat, ook functioneel om eens naar de bakker te rijden of naar de binnenstad.”
De schepen hoopt dat Hasselt vóór 2020 de fietsstad van Vlaanderen wordt. Hij heeft zijn dossier daarvoor al ingediend. “We zullen wel zien waar we eindigen. Maar ik meen het.” (ds)
