Vandaag loopt een flink aantal van zij die er toen bij waren (en zich nog alles in detail herinneren) waarschijnlijk rond met kleinkinderen aan de hand. Nochtans deden ze in hun wilde jeugd iets dat België nog niet had gezien. “Wat de punkgeneratie teweeg heeft gebracht via hun muziek, maar ook via fanzines, vrije radio’s, kledij, hun hele DIY-spirit… Wel, daar zien we in de eenentwintigste eeuw nog elke dag sporen van”, schrijft radio-icoon Gust De Coster heel terecht in het voorwoord van het indrukwekkende naslagwerk ‘Bloody Belgium – De punkexplosie in België 1976-1979’.
Dit boekverhaal begint wanneer twee fanatieke platenverzamelaars elkaar ontmoeten, Ronny Wynants en Joeri Cardon. Ronny loopt al sinds de jaren 1990 rond met de ambitie om een boek te maken over “25 jaar punk in België”. Alleen bleek het terugvinden van oude muzikanten onbegonnen werk met alleen maar een papieren telefoongids ter beschikking. Facebook werd echter een enorm hulpmiddel. Toen in de loop van het onderzoekstraject Joeri Cardon erbij betrokken geraakte, kwam alles in een stroomversnelling. Samen trokken ze zes jaar lang elk weekend op speurtocht tot in alle uithoeken van België en dat leverde een massa informatie op. Cardon kneedde en herschreef die tot een leerrijk, boeiend en heel vlot leesbaar geheel, een serieus ‘dikke pil’ zelfs van meer dan 750 bladzijden.
Elke Belgische punkband die in de periode 1976-1979 ook maar enigszins actief was, krijgt een plek in dit boek. Van iconische voorlopers zoals The Kids, De Kommeniste en De Brassers – die zelfs buiten de landsgrenzen een cultstatus bereikten – tot illustere groepen als Burk, P.I.G.Z., Karton, Mad Virgins en vele anderen. Zelfs de meest obscure bands die de punk enkel in het lokale jeugdhuis beleefden en nooit de mainstream bereikten werden niet vergeten. De Dachau Dollies bijvoorbeeld, of Ablasnief Kruxzz, Heavy Cappuccino & The Flying Stukas, Isabelle et les Nic-Nacs of Défense D’Uriner om er maar enkele te noemen. Rings a bell, iemand?
De muziekverhalen over bekende, Britse bands die hun carrière begonnen na het bijwonen van een punkoptreden in hun buurt, zijn legio. Denk gewoon aan de Manchester postpunk scene met onder ander Joy Division en Factory Records. In de loop der jaren claimden honderden muzikanten dat ze destijds dooreengeschud werden tijdens de eerste passage van The Sex Pistols – terwijl er geen 100 mensen in die zaal waren, tussen haakjes. Maar ook in België gebeurde dus hetzelfde. Plotseling stonden jonge mensen op een podium met een set drumsticks of een gitaar in hun handen, terwijl ze zich eigenlijk afvroegen wat ze daar in godsnaam mee moesten doen.
Vandaag is Elvis Peeters een gekend schrijver, maar als oprichter van Aroma Di Amore (pas in 1982 weliswaar) is hij ook zo iemand. “Ik wist meteen dit is het! Dit is de grote openbaring waar ik al jaren op wachtte. Zonder punk was ik zelf nooit op een podium gekropen. Punk was een steekvlam, het heeft de boel in de fik gestoken en da’s een enorme verdienste.” Onder andere Ludo Mariman zette met The Kids menige gemeentezaal op stelten, waardoor de punkgolf zich over heel het land verspreidde. Uiteindelijk waagde een gerenommeerd festival als Jazz Bilzen zich aan de programmatie van punkbands. Al hadden ze daar misschien toch vlug spijt van. Want na de editie van 1978 schreef een krant een vlammende recensie onder de titel ‘Haalt Jazz Bilzen nog wel het jaar ’79?’. Maar zoals elk festival doorheen de jaren wilden ze gewoon ‘de vinger aan de muzikale pols’ houden en eigentijds programmeren.
“Vóór de punk waren concerten in Belgische clubs ontzettend saai”, herinnert muzikant Kloot Per W zich in het boek. “De hippies en folkies bleven op hun ongewassen reet zitten tijdens het optreden, behalve de obligate griet die al eens een bloes opentrok. Nou, dan was de sfeer tijdens het eerste concert van The Ramones in België in 1977 wel andere koek. Iedereen sprong de zolen onder zijn schoenen kapot. Behalve mijn toenmalig lief, zij bleef zitten en begreep de punk helemaal niet.”
‘Bloody Belgium’ is in elk geval veel meer dan zomaar een opsomming van bandjes die iets spectaculair deden op een podium. Het boek beschrijft namelijk een tijdsgeest, ongeacht de provincie waarin een bepaalde band zich situeerde. Het is bovendien doorspekt met straffe verhalen die sommigen vandaag misschien weglachen onder het mom van ‘we waren toen jong en onbezonnen’ – zelfs BV’s zoals Marcel Vanthilt of Gène Bervoets. Tenslotte toont het boek ook dat die turbulente periode eigenlijk heel ‘mannelijk’ was, alhoewel ook punkettes er aandacht in krijgen.
Als dit boek op de salontafel ligt, mogen heel wat opa’s met een gerust hart hun oude fotoalbums bovenhalen, àlle foto’s daaruit tonen en trots tegen hun kleinkinderen zeggen: “Kijk, met deze hanenkam schreef ik eigenlijk mee aan een stukje unieke, Belgische cultuurgeschiedenis.” (ds)
(Met dank aan uitgeverij Les Iles voor de foto’s.)
‘Bloody Belgium – De punkexplosie in België 1976-1979‘ verschijnt binnenkort bij uitgeverij Les Iles. Je kan het vandaag al bestellen in voorverkoop en aan de speciale prijs van 75 euro. Nadien, in de winkels, zal de prijs hoger liggen. Een deel van de opbrengst gaat naar Kick Cancer Belgium.
Bestellen doe je via deze link.
Ter gelegenheid van het boek stelde Les Iles ook een bijhorende Youtube playlist van 75 video’s samen.
Op Discogs vind je tenslotte ook nog een nieuwe compilatiebox van 4 singles die Ronny Wynants en Tom Goelen samenstelden, met daarop diverse Belgische punkbands van voor 1980. Deze box is echter beperkt tot 250 kopieën!
